5. จุนฺทสุตฺตวณฺณนา

[75] ปญฺจเม มลฺเลสูติ เอวํนามเก ชนปเทฯ มหตา ภิกฺขุสงฺเฆนาติ คุณมหตฺตสงฺขฺยามหตฺเตหิ มหตาฯ โส หิ ภิกฺขุสงฺโฆ สีลาทิคุณวิเสสโยเคนปิ มหา ตตฺถ สพฺพปจฺฉิมกสฺส โสตาปนฺนภาวโต, สงฺขฺยามหตฺเตนปิ มหา อปริจฺฉินฺนคณนตฺตาฯ อายุสงฺขาโรสฺสชฺชนโต ปฏฺฐาย หิ อาคตาคตา ภิกฺขู น ปกฺกมิํสุฯ จุนฺทสฺสาติ เอวํนามกสฺสฯ กมฺมารปุตฺตสฺสาติ สุวณฺณการปุตฺตสฺสฯ โส กิร อฑฺโฒ มหากุฏุมฺพิโก ภควโต ปฐมทสฺสเนเนว โสตาปนฺโน หุตฺวา อตฺตโน อมฺพวเน สตฺถุวสนานุจฺฉวิกํ คนฺธกุฏิํ, ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐานอุปฏฺฐานสาลากุฏิมณฺฑปจงฺกมนาทิเก จ สมฺปาเทตฺวา ปาการปริกฺขิตฺตํ ทฺวารโกฏฺฐกยุตฺตํ วิหารํ กตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส สงฺฆสฺส นิยฺยาเทสิฯ ตํ สนฺธาย วุตฺตํ – ‘‘ตตฺร สุทํ ภควา ปาวายํ วิหรติ จุนฺทสฺส กมฺมารปุตฺตสฺส อมฺพวเน’’ติฯ

ปฏิยาทาเปตฺวาติ สมฺปาเทตฺวาฯ ‘‘สูกรมทฺทวนฺติ สูกรสฺส มุทุสินิทฺธํ ปวตฺตมํส’’นฺติ มหาอฏฺฐกถายํ วุตฺตํฯ เกจิ ปน ‘‘สูกรมทฺทวนฺติ น สูกรมํสํ, สูกเรหิ มทฺทิตวํสกฬีโร’’ติ วทนฺติฯ อญฺเญ ‘‘สูกเรหิ มทฺทิตปฺปเทเส ชาตํ อหิฉตฺตก’’นฺติฯ อปเร ปน ‘‘สูกรมทฺทวํ นาม เอกํ รสายน’’นฺติ ภณิํสุ ฯ ตญฺหิ จุนฺโท กมฺมารปุตฺโต ‘‘อชฺช ภควา ปรินิพฺพายิสฺสตี’’ติ สุตฺวา ‘‘อปฺเปว นาม นํ ปริภุญฺชิตฺวา จิรตรํ ติฏฺเฐยฺยา’’ติ สตฺถุ จิรชีวิตุกมฺยตาย อทาสีติ วทนฺติฯ

เตน มํ ปริวิสาติ เตน มมํ โภเชหิฯ กสฺมา ภควา เอวมาห? ปรานุทฺทยตายฯ ตญฺจ การณํ ปาฬิยํ วุตฺตเมวฯ เตน อภิหฏภิกฺขาย ปเรสํ อปริโภคารหโต จ ตถา วตฺตุํ วฏฺฏตีติ ทสฺสิตํ โหติฯ ตสฺมิํ กิร สูกรมทฺทเว ทฺวิสหสฺสทีปปริวาเรสุ จตูสุ มหาทีเปสุ เทวตา โอชํ ปกฺขิปิํสุฯ ตสฺมา ตํ อญฺโญ โกจิ สมฺมา ชีราเปตุํ น สกฺโกติ, ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา ปรูปวาทโมจนตฺถํ ‘‘นาหํ ตํ, จุนฺท, ปสฺสามี’’ติอาทินา สีหนาทํ นทิฯ เย หิ ปเร อุปวเทยฺยุํ ‘‘อตฺตนา ปริภุตฺตาวเสสํ เนว ภิกฺขูนํ, น อญฺเญสํ มนุสฺสานํ อทาสิ, อาวาเฏ นิขณาเปตฺวา วินาเสสี’’ติ, ‘‘เตสํ วจโนกาโส มา โหตู’’ติ ปรูปวาทโมจนตฺถํ สีหนาทํ นทิฯ